Sedef Hastalığı,
Halk dilinde ‘Sedef Hastalığı’ olarak bilinen ‘Psoriasis’, tıp dışı tedavi seçeneklerinin en çok başvurulduğu hastalıklardan biridir. İsrail Lut Gölü dünyaca ünlü mekanların başında gelmekle birlikte, kulaktan kulağa yayılan meşhur lokasyonlar, ülkemizde de sayısal olarak oldukça fazladır. Psikolojik etkinin insan organizması üzerindeki olumlu etkilerinin görüldüğü bu tür durumlar, bilimsel bir yaklaşımla değerlendirilmemelidir.

Sedef; deride, tabanı kırmızı, üzeri parlak beyaz, gri renkte plaklar şeklinde ayırt edilen bir tür deri hastalığıdır. 1-2 mm’den başlayarak vücudun büyük bölümünü kaplayacak şekilde yayılım gösterebilirler. Yine halk arasında ‘ala’ hastalığı olarak bilinen vitiligo ile karıştırılmamalıdır. Görüntü olarak da, hastalığın seyri açısından da tamamen farklı hastalıktır.

Sedef Hastalığı Neden Olur?

Sedef hastalığının neden olduğuna, nasıl meydana geldiğine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, psikolojik bir etken varlığında ortaya çıktığı düşünülmektedir. Vücut savunma mekanizmasında etkili akyuvarların dış uyarana bağlı olarak aktif hale gelmesi ve ürettikleri maddelerin epidermis hücrelerinin aşırı çoğalmasına neden olduğu bilinmektedir. Bu yolla genişleyen damarlar ve normalden 4-10 kat fazla üreyen deri hücreleri üst deriden atılamamakta, bu durum ciltte kızarıklık ve pullanmaya neden olmaktadır.

Sedef hastalığının başlangıç aşaması bilinmemekle birlikte, hastalığın seyrinin, bağışıklık sisteminin hatalı tepkisine bağlı geliştiği çok iyi bilinmektedir.

Stres, Sedef Hastalığına Neden Olur mu?

Stresin sedef hastalığına neden olduğuna dair -kesin- bir bilgi olduğunu söylemek doğru değildir. Bu tür hastaların aile yapıları incelendiğinde sedefin daha çok kalıtsal kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Yine de nedeni belirleyici bir nedene dayanmayan hastalıkların psikolojik kaynaklı olduğunu düşünmek genel bir yaklaşımdır ve çok da yanlış değildir.

Sedef hastalığının kaynağı değilse de, hastalığa yakalanmış bireylerin psikolojik destek almaları gerektiğini söylemek doğru bir yaklaşım olur. Hastaların stresten uzak durmaları, hastalığın seyrine olumlu etki yapacaktır. Psikolojik destek, sadece sedef hastalığı değil, tüm hastalıkların tedavisinde önemli bir aşamayı oluşturmaktadır.

Sedef Hastalığının Tedavisi Var mı?

Sedef hastalığının tamamen ortadan kaldırılmasına yönelik bir tedavi şekli, henüz bulunabilmiş değildir. Psoriasis, araştırma aşamasında olan tedavi alanlarından biridir. Ancak, hastalığın ortadan kaldırılmasına yönelik olmasa da hastalığın meydana getirdiği komplikasyonların ortadan kaldırılmasına yönelik tedavi seçenekleri vardır.

Sedef hastalarında oluşan plaklar ‘Excimer-Lazer’ tedavisiyle başarılı bir şekilde hafifletilmektedir.  Bunun haricinde kullanılan lazer yöntemleri de bazı durumlarda sonuç alınmasını sağlamaktadır. Mutlaka hekim tavsiyesiyle kullanılan solüsyon, pomad ve ağız yoluyla alınan tedavi yöntemleri, hastalığın gerilemesini sağlamaktadır.

Unutmamalı ki, hekim kontrolünde olmayan hiçbir tedavi şekli kullanılmamalı ve önerilmemelidir. Bazı kortizon içerikli ağız yoluyla ya da enjeksiyon yoluyla alınan ekstraktlar hastalığı kısa sürede geriletse de, ilacın alımı kesildikten sonra hastalık daha ağır şartlarda vücuda geri dönmektedir. Bu şekilde uygulanan harabiyetin kişiye daha fazla zarar verdiğini hatırlatmaya dahi gerek yok.

Sedef Hastalığına İyi Gelen Göller Ve Kaplıcalar Tedavi Eder mi?

Tüm hastalıklarda olduğu gibi deri hastalıklarında ve özellikle sedef gibi, psikolojik kaynaklı olduğu düşünülen hastalıklarda, kişinin tedaviye inanması süreci oldukça olumlu etkiler. Kişi bu tür lokasyonlara, kişilere ya da başka tedavi seçeneklerine tam bir teslimiyetle inandığında, psikolojik olarak tedavi süreci olumlu etkilenir. Ancak, bu süreç kalıcı olmaz. Yani sedef hastalığı tedavi olmaz.

Hastalığın mutlaka uzmanlar tarafından kontrollü şekilde tedavi edilmesi gerekir. Bilimsel açıklaması olmayan hiçbir tedavi şekli hiçbir hastalık için uygun değildir. Bu tarz lokasyonların bilimsel dayanağı araştırılmış, herhangi tedavi edici bulguya rastlanmamıştır. Bununla birlikte yukarıda söylediğimiz gibi, en çok araştırılan hastalıklardan biri de psoriasis yani sedef hastalığı olup, mutlaka bilimsel bir tedavi seçeneği sunulacaktır.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirici Besinler sedef Hastalığında Tavsiye Edilir mi?

Sedef hastalığı bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı gelişen bir hastalık değildir. Tam aksine, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu oluşan bir hastalık türüdür. Tedavide bağışıklık sistemini güçlendirmek yerine, bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi şekli uygulanır. Bu sebeple hastaların kesinlikle kulaktan duyma bilgilere itibar etmemeleri gerekir. Günümüzde bu alan da diğer alanlar gibi suiistimal edilmekte, hastalar sömürülmektedir. Bu tarz bilgilerin bir hekim tarafından tavsiye edilmediği sürece tedaviye hiçbir olumlu katkısı yoktur.

Sedef Hastalığında Hastalar Nasıl Bir Diyet Uygulamalıdır?

Sedef hastalığının belirli bir diyet programı yoktur. Zira sedef hastalığı beslenmeye bağlı değişkenlik arz eden bir hastalık türü değildir. Bununla birlikte her sağlıklı olmak isteyen bireyin yemesi gereken besinleri kararında tüketmeli, kaçınılması gereken gıdalardan uzak durmalıdır. Bunun için sağlıklı bir diyet listesi hekim tarafından mutlaka önerilmektedir.

Son zamanlarda yapılan araştırmalarda sedef hastalarının kalp damar hastalıklarına yakalanma oranında artışlar olduğu gözlenmiştir. Hastalığa bağlı geliştiği düşünülen bu durumda, sedef hastalarının kan yağlarını arttırıcı besinleri tüketmemeleri, hastalığın olumlu seyri açısından kendilerine yardımcı olacaktır.

Sedef Hastalığı Bulaşır mı?

Psoriasis, (sedef hastalığı) bulaşıcı bir hastalık türü değildir. Herhangi bir şekilde temas, cinsel ilişki, sıvı alışverişi yoluyla bulaşmaz. Kalıtsal olduğu yapılan araştırmalar ile %30 oranında çocuklarda görülme olasılığı olduğunu göstermiştir.

Sedef Hastalığı İlerler mi?

Sedef hastalığı çoğunlukla başladığı bölgede kalır ve ilerlemez. Ancak her üç hastadan birinde ilerleyici olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte hastalık tamamen kişiye göre farklılaşır ve farklı davranış özellikleri sergiler.

Alevlenme dönemlerinde ağrı, kızarıklık, kaşıntı gibi belirtiler genellikle geçicidir. Farklı vücut bölgelerinde farklı tepkiler veren hastalık süreci uzman olmayan hekimler tarafından dahi farklı hastalıklar olarak algılanabilir. Egzama ya da mantar türlerine çok benzeyen hastalığın ayırıcı tanısını mutlaka uzman hekimler yapmalıdır.

Özetle

• Sedef hastalığı belirleyici bir nedene bağlı olarak gelişen bir hastalık değildir.
• Hastalığın teşhisi için mutlaka dermatolog muayenesi yapılmalıdır.
• Hastalığın seyrinde psikolojik destek önemlidir, gerekirse psikiyatri desteği sağlanmalıdır.
• Uzman doktorun tavsiyesi dışında hiçbir krem sürülmez, ilaç kullanılmaz.
• Sedefi tedavi ettiğini söyleyen üfürükçü vb. kişilere para kaptırmayın.
• Sedef immün bir hastalıktır, dışarıdan müdahale ile sadece belirtiler tedavi edilebilir.
• Excimer Lazer uygulaması sedef plaklarının tedavisinde etkili bir yöntemdir.
• Kalıtsal bir hastalıktır, çocuklarda görülme olasılığı yaklaşık yüzde otuzdur.
• Hiçbir diyet sedef hastalığına iyi gelmez.
• Sedef hastalığının hiçbir şekli bulaşıcı değildir.
• Sedef kansere yol açmaz.

Dr. Kadriye AKAR